ഭൗതിക പ്രപഞ്ചത്തില്‍ ദൈവത്തിന്റെ ഇടപെടലിന് തീരെ സാധ്യതകളില്ലെന്ന് വാദിക്കാന്‍ കഴിയണമെങ്കില്‍ അത്തരമൊരു വ്യാഖ്യാനം എങ്കിലും പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ പ്രകൃതത്തെ വിശദീകരിക്കാൻ ഉണ്ടായിരിണം. അത്തരത്തിലൊന്ന് ഇല്ലെന്നതാണ് ഈ വിഷയത്തില്‍ ഭൗതിക ദര്‍ശനങ്ങള്‍ നേരിടുന്ന അടിസ്ഥാന പ്രശ്‌നം. പ്രധാനമായും രണ്ട് തരത്തിലുള്ള വ്യാഖ്യാനങ്ങളാണ് പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ പ്രകൃതത്തെ സംബന്ധിച്ചിട്ടുളള്ളത്.
പ്രകൃതിയില്‍ കാണുന്ന ഏതൊരു പ്രതിഭാസത്തിനും ഭൗതികമായി തന്നെയുള്ള കാരണങ്ങളുണ്ട്. എല്ലാം പ്രകൃതി നിയമങ്ങളാല്‍ ബന്ധിതമാണ്. അവയ്ക്കതീതമായി ഒന്നും ഒരിക്കലും സംഭവിക്കുന്നതായി നാം നിരീക്ഷിക്കുന്നില്ല. അതുകൊണ്ടു തന്നെ പ്രകൃത്യാതീതമായ ഒരു അഭൗതിക ശക്തിയും പ്രപഞ്ചത്തില്‍ ഇടപെടുന്നില്ല. തത്ത്വശാസ്ത്രപരമായ നാച്ചുറലിസത്തിന്റെ അടിത്തറ ഈ നിരീക്ഷണമാണ്.
പൊതുവില്‍ ദൈവാസ്ഥിത്വത്തെ അംഗീകരിക്കുന്നവര്‍ ആസ്‌തികരും നിഷേധിക്കുന്നവർ നാസ്‌തികരും ഇത് രണ്ടിനുമിടയിലുള്ള സംശയനിലപാട് സ്വീകരിക്കുന്നവര്‍ ആജ്ഞേയവാദികളുമെന്ന സമീകരണത്തിലാണ് വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നത്. ഇത്തരം പൊതുധാരണകള്‍ക്കപ്പുറം കൃത്യമായ നിര്‍വ്വചനങ്ങളെയോ അവയുടെ യുക്തിപരമായ അവലോകനങ്ങളോ സംബന്ധിച്ച മലയാള എഴുത്തുകള്‍ കണ്ടിട്ടില്ല.
ധാർമ്മികത കാലത്തിനനുസരിച്ചു മാറ്റം വരുത്തുന്നതിൽ തെറ്റൊന്നുമില്ലെന്നും അത് സ്വാഭാവികവും അനിവാര്യവുമായ ഒരു പ്രക്രിയയാണെന്നും കരുതുന്നവരാണ് പുരോഗമന മതരഹിത നാസ്തിക പരിഷ്കരണവാദികൾ. നിർഭാഗ്യവശാൽ ധാർമ്മികതയുടെ സ്വഭാവത്തെക്കുറിച്ച് ഇവർക്ക് വലിയ ധാരണയൊന്നുമില്ല എന്നതാണ് വസ്തുത.
രണ്ടാം ഭാഗം ശാസ്ത്രവളര്‍ച്ചക്ക് വിഘാതമായി നിലകൊണ്ടു എന്ന് നിരീശ്വരവാദികള്‍ ആരോപിക്കുന്ന ഇസ്‌ലാം മതം യഥാര്‍ഥത്തില്‍ ശാസ്ത്രത്തെ പരിപോഷിപ്പിക്കുകയാണ് ചെയ്തത്. ശാസ്ത്രത്തിന്റെ ഈറ്റില്ലമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്ന യൂറോപ്പിലേക്ക് ശാസ്ത്രത്തിന്റെ തിരിനാളങ്ങള്‍ എത്തിച്ചേര്‍ന്നത് തന്നെ ഇസ്‌ലാമികലോകത്ത് നിന്നായിരുന്നു. മധ്യകാലഘട്ടത്തില്‍
മനുഷ്യജീവിതത്തില്‍ ശാസ്ത്രത്തിനുള്ള സ്വാധീനം വര്‍ധിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന കാലഘട്ടത്തിലൂടെയാണ് നാം മുന്നോട്ടുപോയിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നത്. സാംസ്‌കാരികമായി ഉന്നതി പ്രാപിച്ച ഏതാണ്ടെല്ലാ സമൂഹങ്ങളിലും ശാസ്ത്രം ഒഴിച്ചുകൂടാനാവാത്ത ഒന്നായി മാറിക്കഴിഞ്ഞു. പ്രപഞ്ചത്തില്‍ ഒളിഞ്ഞിരിക്കുന്ന ഊര്‍ജരൂപങ്ങളെ പുറത്തെടുത്ത് തനിക്ക് ഉപകാരപ്രദമാകുംവിധം പരിവര്‍ത്തിപ്പിക്കാനുള്ള ശ്രമത്തിലാണ് മനുഷ്യന്‍.
നിരീശ്വരവാദത്തിന് യുക്തിയെ ന്യായീകരിക്കാനോ വിശ്വസിക്കാനോ നിർവാഹമില്ല. ദൈവത്തെ നിരാകരിക്കുന്നത് സ്വന്തം യുക്തിയെ തന്നെ നിരാകരിക്കലാണ്.
നാസ്തിക അവകാശവാദങ്ങൾ ശരിയാണെങ്കിലത് നയിക്കുന്നത് അനിവാര്യമായൊരു അസ്തിത്വ പ്രതിസന്ധിയിലേക്കാണ്. നിരീശ്വരവാദപ്രകാരം ജീവിതം ഒരു പരിഹാസ്യമാണ്.
എന്താണ് ശാസ്ത്രം, എന്താണ് തെളിവ്, എന്താണ് ദൈവം എന്നതൊക്കെ ഒരാൾ എങ്ങനെ മനസ്സിലാക്കുന്നു എന്നതാണ് തെളിവില്ലായ്മയിലെ പ്രധാന വെളിവില്ലായ്മ.
നിരീശ്വരമതം യാതൊരു യുക്തിയോ തെളിവോ ഇല്ലാത്ത ഒരന്ധവിശ്വാസം മാത്രമാണ്. നിരീശ്വരവാദം ഒരു മതമാണ്.
നിരീശ്വരവാദികൾ ദൈവമില്ല എന്നതിന് ഉന്നയിക്കുന്ന വാദങ്ങളിലെ യുക്തി പിഴിഞ്ഞാൽ ഇത്രയും ചളി വരും.
നാസ്തിക ധാർമികതയുടെ അടിസ്ഥാനമെന്ത്? ശരി തെറ്റുകൾ നിശ്ചയിക്കുന്നത് എങ്ങനെ?